داکت اسپلیت یا همان اسپلیت‌های کانالی، نوعی از سیستم‌های تهویه مطبوع معتبر می‌باشند که امروزه در بسیاری از پروژه‌های مسکونی، اداری، تجاری و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاهها به دلیل ایجاد استقلال دمایی برای هر فضا و تعمیر و نگه‌داری آسان جزو دستگاه‌های پر استفاده در پروژه‌های ساختمانی می‌باشند.
داکت اسپلیتاصول کار یک دستگاه داکت اسپلیت تفاوتی با کولر گازی ندارد.
در ادامه پس از معرفی کاملتر این دستگاه به بیان نحوه کار، انواع و ظرفیت‌های آن اشاره خواهیم کرد.
داکت اسپلیت چگونه کار می کند؟
داکت اسپلیت ها از دو دستگاه یونیت‌خارجی (اصطلاحا کندانسور یا کمپرسور) و یونیت‌داخلی (هوارسان یا هواساز) تشکیل می‌شوند. این دو یونیت در کنار هم سیکل تبرید تراکمی را تشکیل می‌دهند. رابطه این دو یونیت لوله‌های رفت و برگشت مسی می‌باشد. طبق اصول سیکل تبرید مبرد ابتدا وارد کمپرسور شده و پس از افزایش فشار و دمای آن، وارد کندانسور شده گرمای خود را از طریق کندانسور به محیط بیرون می‌دهد. (لازم به‌ذکر است این دو عملیات در یونیت‌خارجی دستگاه که در پشت‌بام یا تراس ساختمان قرار می‌گیرند، انجام می‌شود.)
سپس مایع مبرد که در عملیات کندانسور از حالت گاز فشرده به مایع فشار بالا تبدیل شده است، وارد شیر انبساط یا لوله مویین دستگاه می شود و فشارش به شدت کاهش می یابد. این مبرد اکنون وارد اواپراتور یا همان یونیت داخلی شده و با گرماگیری از هوا باعث خنک کاری می شود. مبردی که اکنون پس از گرفتن گرمای محیط تبخیر شده و به حالت گاز درآمده است، مجددا به کمپرسور برمی گردد تا این سیکل تکرار شود.
به بیان‌ساده یونیت‌داخلی گرمای هوای داخل را می‌گیرد و این گرما توسط یونیت‌خارجی به محیط بیرون انتقال داده می‌شود.
کانال کشی داکت اسپلیت
نحوه قرارگیری یونیت های داخلی و خارجی و کانال ها پخش هوا در یک دستگاه داکت اسپلیت
آیا اسپلیت کانالی حالت گرمایش نیز دارند؟
پاسخ به این پرسش بله می باشد.
این دستگاهها در صورتی که مجهز به هیت پمپ باشند، اصطلاحا داکت اسپلیت های سرد و گرم نامیده می شوند و در زمستان به جای گرماگیری از محیط داخل، گرما را به محیط داخل انتقال می‌دهند. به بیان ساده‌تر سیکل تبریدی که در نحوه عملکرد دستگاه توضیح داده شد، با سوئیچ وظیفه اواپراتور و کندانسور گرما تولید می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله هیت پمپ چیست را مطالعه بفرمایید.
سیستم‌های تهویه مطبوع -داکت اسپلیت
البته ذکر این نکته لازم است که استفاده از گرمایش هیت‌پمپ دستگاه‌های داکت اسپلیت به علت زیربار رفتن کمپرسور (که خود مصرف کننده اصلی برق می باشد)، در ایران اصلا مقرون به صرفه نیست.
راه‌حل جالبی که در بسیاری از پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از کویل گرمایی است.
در واقع جلوی خروجی هوای یونیت داخلی یک کویل آب گرم قرار می دهند. در تابستان این کویل اثری در سرمایش ندارد اما در زمستان با گردش آب گرم در این کویل که توسط موتورخانه یا پکیج تامین شده است و صرفا روشن شدن دمنده هوارسان ( حالت پنکه) عملیات گرمایش انجام می پذیرد.
به بیان ساده در زمستان کمپرسور دستگاه خاموش بوده و فقط فن دمنده دستگاه در حال کار می باشد که باعث کاهش مصرف برق در زمستان می‌شود. باید توجه داشت که کویل های گرمایش با ظرفیت گرمایی های متفاوت و ابعاد مختلف تولید می‌شوند، در نتیجه هنگام خرید این قطعه می‌بایستی توجه لازم به این نکات را داشت.
انواع داکت اسپلیت:
داکت اسپلیت ها به دو دسته داکت اسپلیت های معمولی و اینورتر تقسیم‌بندی می‌شوند.
این نام گذاری به دلیل متفاوت بودن نوع کمپرسور این دستگاهها می باشد.
در واقع داکت اسپلیت های معمولی دارای کمپرسورهای اصطلاحا ON و OFF بوده و داکت اسپلیت های اینورتر دارای کمپرسور اینورتر هستند. همانطور که در بخش کولرهای گازی اینورتر نیز توضیح داده شد، کمپرسورهای اینورتر با تغییر دور و انتطباق خود با میزان ظرفیت مورد تقاضا، کاهش بسیار محسوسی در مصرف برق و افزایش طول عمر دستگاه دارند. مهمترین مشکل کمپرسورهای اینورتر قیمت بالاتر آن ها نسبت به کمپرسورهای معمولی می باشد که البته با توجه به مصرف برق پایین این دستگاهها نسبت به انواع معمولی آن در طول مدت استفاده مقرون به صرفه تر می باشد.
کمپرسور اینورتر
ظرفیت انواع اسپلیت کانالی :
داکت اسپلیت ها معمولا در ظرفیت های 18000btu/hr تا 60000btu/hr در یک دستگاه تولید می شوند. البته واحد دیگری نیز جهت نامگذاری ظرفیت ها رایج است که به تن تبرید بیان می شود. لازم است بدانید به هر 12000btu/hr یک تن تبرید گفته می شود. در نتیجه داکت اسپلیت ها معمولا در ظرفیت های 1.5 تا 5 تن‌تبرید تولید می شوند.
برای مثال دستگاه 36000btu/hr با داکت اسپلیت 3 تن تبرید دقیقا دارای یک ظرفیت هستند و فقط در بیان یکای ظرفیت متفاوت می‌باشند.
در انتخاب و خرید ظرفیت مناسب، باید به مشخصات‌الکتریکی آن از جمله تک‌فاز و سه‌فاز بودن دستگاه دقت کرد.
معمولا ظرفیت های بالاتر از جمله 4تن تبرید و 5 تن تبرید نیاز به برق سه فاز در هر واحد دارند، که این نکته باید در هنگام خرید مورد توجه قرار بگیرد.
8 نکته طلایی برای خرید داکت اسپلیت
مزایا و معایب داکت اسپلیت:
سیستم مستقل برای هر واحد یک ساختمان و اجتناب از مشکلات سیستم های مرکزی
عدم پیچیدگی و ساده بودن دستگاه و در نتیجه سرویس و خدمات آسانتر نسبت به سیستم های مرکزی
فیلتراسیون هوا و جلوگیری از ورود گرد و غبار به محیط
سرمایش سریع محیط پس از راه اندازی
امکام استفاده در محیط های گرم و مرطوب و شرجی از جمله شمال و جنوب کشور
مصرف برق به نسبت بالا
عدم استقلال داخل یک واحد (طوریکه در صورت نیاز یک اتاق به سرمایش، اجبارا کل دستگاه باید روشن باشد).
کانال کشی در سقف هر واحد و بعضا نبود امکان مسیر مناسب طراحی کانال
جمع بندی
در این مقاله به شرح دستگاه داکت اسپلیت پرداختیم . در ابتدا به معرفی دستگاه و روش کار آن و در ادامه حالت گرمایش آن مورد بررسی قرار گرفت. سپس انواع و ظرفیت های تولیدی آن مورد بحث قرار گرفت و نهایتا به مزایا و معایب این دستگاه به صورت فهرست وار اشاره شد.
دیگر مقالات معتبر :